Ιστορική αναδρομή
Το Περτούλι πρωτοαναφέρεται σε έγγραφα της Μονής Βαρλαάμ στις αρχές του 10ου αι., ενώ στα 1720 επειδή έπεσε επιδημία πανούκλας ερημώθηκε και ξανακατοικήθηκε από τον Τριαντάφυλλο Χατζή Μπέρτα στον οποίο, κατά μία εκδοχή οφείλεται και το όνομα του χωριού (Μπερτούλι, το χωριό του Μπέρτα).
Το όνομα Περτούλι συναντάται και σε κατάστιχο του Μεγάλου Μετεώρου, το 1741 όπως και σε αναφορά των κατοίκων του Ασπροποτάμου προς τον πασά των Τρικάλων το 1841.
Τον Ιούνιο του 1823 κάηκε από τον Αρβανίτη Σελιχτάρ Μπόδα μαζί με το Νεραϊδοχώρι και την Πύρρα και έτσι καμμένα τα βρήκαν όταν τα επισκέφθηκαν το 1826, ο Στουρνάρης και ο Κασομούλης. Το Περτούλι ξαναχτίζεται στα 1841 όπως και ο πύργος του Χατζηγάκη, εγγονού του Χατζή Μπέρτα που σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1943 η ιστορία επαναλαμβάνεται για το Περτούλι καταστρέφεται γιατί ήταν η έδρα του Κοινού Γενικού Στρατηγείου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων κατά των Άγγλων.
Τοποθεσία
Το Περτούλι είναι περιτριγυρισμένο από τα ξακουστά βουνά Μπουντούρα (Νεράϊδα), Κόζιακας, Λουπάτα και Αυγό και γεμάτο από πυκνά δάση, καταπράσινα λιβάδια, αγριολούλουδα που με την πολυχρωμία τους ξεπετάγονται δίπλα στα ψηλά έλατα και τα τρεχούμενα νερά του χειμάρρου που γεμίζουν με υδρόβια φυτά, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για ένα ορεινό παράδεισο. Το εκκλησάκι των Αγ. Αποστόλων, μια άσπρη μινιατούρα μέσα στο καταπράσινο τοπίο, που γίνεται ακόμα πιο γραφικό και πανέμορφο όταν το χιόνι σκεπάζει την περιοχή και προσφέρει μια εικόνα που δεν μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους εάν δεν τη ζήσει από κοντά. Πασίγνωστα όσο και ονειρεμένα είναι τα Περτουλιώτικα λιβάδια, μεγάλες καταπράσινες εκτάσεις (οροπέδιο) σε υψόμετρο 1150 μέτρα στις οποίες βόσκουν αμέριμνες αγελάδες των ντόπιων κτηνοτρόφων.
Ανάμεσα στην Ελάτη και το Περτούλι υπάρχει το Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου, ένα υπέροχο τουριστικό Χιονοδρομικό Κέντρο που μόνο και μόνο λόγω της μικρής του απόστασης από τα χωριά της περιοχής αλλά και τα Τρίκαλα, συγκεντρώνει τα βλέμματα των φίλων του σκι. Δίπλα στο βουνό «Γκιώνα» υπάρχει το
«Κοκκινοστέφανο» που δίνει την εντύπωση ενός βυζαντινού ή μεσαιωνικού φρουρίου.
Εκκλησίες - Μοναστήρια
Η Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, τρίκλιτη βασιλική, χτισμένη στη θέση παλιότερου ομώνυμου ναού (1863). - Αγίας Κυριακής - Κοιμήσεως της Θεοτόκου Στοιχεία Λαικού Πολιτισμού - Πύργος του Χατζηγάκη (1841), εγγονού του Χατζή Μπέρτα (έχει αναστηλωθεί βάση φωτογραφιών και γκραβούρων που μαρτυρούν την πρώτη του μορφή). Ο Χατζηγάκης ήταν ο μεγαλύτερος τσέλιγκας του Ασπροποτάμου. - Το πέτρινο « Γεφύρι της γριάς», που βρίσκεται στο «φαράγγι της Μάνας», που διασχίζεται από τον παραπόταμο του Αχελώου και αποτελεί αξιόλογο μνημείο της περιοχής καθώς πάνω στο γεφύρι υπάρχουν σκαλισμένες παραστάσεις με εξαιρετική λεπτότητα και τέχνη. - Ο «Μπαζέικος μύλος»: στη δεξιά όχθη φαντάζει πλαγιαστή πλακανίθρα πάνω στην οποία βρίσκεται κουλουριασμένη πετρωμένη πέστροφα.
Πολιτιστικές Εκδηλώσεις
Οι Πολιτιστικες Παραδοσιακές Εκδηλώσεις του Περτουλίου είναι
6-7 Ιουλίου: πανηγύρι Αγίας Κυριακής
5-6 Αυγούστου: της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
14-15: Αυγούστου: της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις ξεκινούν με λειτουργία, «διάκλησι» , όπου πλούσια προσφέρονται ντόπια εδέσματα (κυρίως κρέας, πίτες, γαλακτοκομικά) και κορυφώνονται με γλέντι, με τη συμμετοχή των παρευρισκομένων, με δημοτικά παραδοσιακά συγκροτήματα. - Τον Ιούνιο γίνεται η γιορτή των μελισσοκόμων στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής.
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα περτουλιώτικα λιβάδια η μεγάλη και σχετικά πρόσφατη γιορτή που είναι το «Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων»: Σαρακατσάνοι από όλη την Ελλάδα συγκεντρώνονται για να αναπαραστήσουν τον παλιό νομαδικό τρόπο ζωής, στήνοντας «κονάκια», αργαλειούς και μαγειρεύοντας παραδοσιακά φαγητά υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής τους.
